ساییدگی مفصل ران یا همان آرتروز مفصل ران، یکی از مشکلات شایع ارتوپدی است که به‌خصوص در میانسالی و سالمندی بروز می‌کند، اما در برخی موارد در سنین پایین‌تر نیز دیده می‌شود. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که غضروف محافظ مفصل ران به‌تدریج نازک شده و از بین می‌رود. غضروف سالم همچون یک ضربه‌گیر عمل می‌کند و مانع برخورد مستقیم استخوان‌ها به یکدیگر می‌شود.
زمانی که این لایه از بین می‌رود، تماس استخوان‌ها باعث درد، التهاب و کاهش حرکت مفصل می‌شود؛ چیزی که اغلب بیماران از آن با عنوان ساییدگی لگن یاد می‌کنند.

به گفته دکتر مهرداد منصوری – متخصص ارتوپدی – ساییدگی مفصل ران اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، می‌توان با درمان‌های ساده‌تر جلوی پیشرفت آن را گرفت. اما اگر دیر تشخیص داده شود، ممکن است به محدودیت شدید حرکت و درد دائمی منجر شود.

در این مقاله، مهم‌ترین نشانه‌های ساییدگی لگن و دلایلی که باید آن را جدی گرفت بررسی می‌کنیم.

ساییدگی مفصل ران دقیقاً چیست؟

ساییدگی مفصل ران به‌طور علمی «استئوآرتریت مفصل ران» نام دارد. در این بیماری:

• غضروف مفصل ران نازک یا تخریب می‌شود.

• مایع مفصلی کاهش می‌یابد.

• استخوان‌ها روی هم کشیده می‌شوند.

• خارهای استخوانی (استئوفیت) شکل می‌گیرند.

• حرکت مفصل دردناک و محدود می‌شود.

این روند معمولاً آرام و تدریجی است، بنابراین علائم به مرور ظاهر می‌شوند.

ساییدگی مفصل ران چه نشانه‌هایی دارد؟

علائم ساییدگی مفصل بسته به شدت بیماری متفاوت است. برخی افراد فقط درد خفیف دارند، اما برخی دیگر حتی در فعالیت‌های ساده مثل راه رفتن یا نشستن مشکل پیدا می‌کنند.

در ادامه مهم‌ترین نشانه‌های ساییدگی لگن را بررسی می‌کنیم.

1. درد در کشاله ران – شایع‌ترین علامت

بیمار معمولاً ابتدا یک درد مبهم در کشاله‌ران حس می‌کند.
این درد:

• با راه رفتن بیشتر می‌شود،

• هنگام بالا رفتن از پله تشدید دارد،

• و با استراحت کمی بهتر می‌شود.

به گفته دکتر مهرداد منصوری بسیاری از بیماران تصور می‌کنند مشکل از عضلات ران است، در حالی که این درد در اغلب مواقع نشانه آرتروز یا ساییدگی مفصل ران است.

2. انتشار درد به ران، باسن یا زانو

یکی از ویژگی‌های ساییدگی لگن، انتشار درد به مناطق دیگر است.
درد ممکن است:

• از کشاله ران به جلوی ران منتشر شود،

• یا به باسن و حتی زانو برسد.

به همین دلیل برخی بیماران ابتدا به‌اشتباه برای درمان زانو مراجعه می‌کنند.

3. خشکی مفصل و مشکل در شروع حرکت

خشکی مفصل از نشانه‌های مهم ساییدگی است، به‌خصوص:

• بعد از بیدار شدن از خواب،

• پس از نشستن طولانی،

• یا هنگام بلند شدن از صندلی.

بیمار احساس می‌کند مفصل «گیر کرده» و باید چند قدم راه برود تا نرم شود.

4. صدای تق‌تق یا سایش در مفصل

با از بین رفتن غضروف، استخوان‌ها به‌طور مستقیم روی هم حرکت می‌کنند.
این موضوع باعث ایجاد:

• صدای تق‌تق،

• کلیک،

• یا سایش (کریپتاسیون)

در مفصل می‌شود.

اگر این صداها با درد همراه باشند، احتمال ساییدگی مفصل زیاد است.

5. کاهش دامنه حرکت لگن

کم‌کم ممکن است انجام برخی حرکات سخت یا غیرممکن شود:

• خم کردن مفصل ران

• چرخاندن پا به داخل

• نشستن دو زانو

• پوشیدن جوراب و کفش

بیمار حس می‌کند مفصل «خشک و قفل شده» است.

6. لنگیدن هنگام راه رفتن

وقتی مفصل دردناک یا خشک شود، فرد ناخودآگاه برای کاهش درد، نحوه راه رفتن خود را تغییر می‌دهد.
این تغییر باعث لنگش می‌شود و اگر درمان نشود می‌تواند به کمر و زانو نیز فشار اضافه وارد کند.

7. درد شبانه یا درد در حالت استراحت

در مراحل متوسط تا شدید، بیمار حتی هنگام استراحت نیز درد دارد.
این درد ممکن است:

• خواب را مختل کند،

• با تغییر وضعیت تشدید شود،

• یا مداوم و آزاردهنده باشد.

درد شبانه معمولاً نشانه پیشرفت جدی بیماری است.

8. ضعف و تحلیل عضلات اطراف لگن

وقتی بیمار برای مدت طولانی فعالیت خود را کم می‌کند، عضلات باسن و ران تحلیل می‌روند.
این موضوع باعث می‌شود:

• پا سریع خسته شود،

• ایستادن طولانی دشوار گردد،

• مفصل بی‌ثبات شود.

دلایل بروز ساییدگی مفصل ران

چرا برخی افراد دچار ساییدگی لگن می‌شوند؟

دلایل اصلی شامل:

• بالا رفتن سن

• سابقه ضربه یا شکستگی

• نکروز سر استخوان ران

• چاقی و فشار زیاد روی مفصل

• مشکلات مادرزادی لگن مانند دیسپلازی

• فعالیت بیش از حد یا ورزش سنگین

• روماتیسم و التهاب مزمن مفصل

• ژنتیک و سابقه خانوادگی

چه زمانی ساییدگی مفصل ران خطرناک می‌شود؟

ساییدگی زمانی نگران‌کننده است که:

• درد بیش از چند هفته ادامه داشته باشد،

• مفصل سفت و خشک شود،

• اختلال در راه رفتن ایجاد کند،

• یا درد شبانه بروز کند.

در این حالت باید حتماً متخصص ارتوپدی مفصل را بررسی کند.
طبق توضیح دکتر مهرداد منصوری اگر درمان در مراحل اولیه شروع شود، امکان جلوگیری از پیشرفت ساییدگی بسیار بیشتر است.

ساییدگی مفصل ران چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص معمولاً با موارد زیر انجام می‌شود:

1. معاینه دقیق

پزشک دامنه حرکت، مدل راه رفتن و محل دقیق درد را بررسی می‌کند.

2. رادیولوژی ساده (X-Ray)

بهترین و سریع‌ترین روش تشخیص است.
در عکس معمولاً مشاهده می‌شود:

• کاهش فاصله مفصلی

• ایجاد خار استخوانی

• تغییر شکل استخوان ران

• ساییدگی سطح مفصل

3. MRI

در موارد پیچیده یا مشکوک برای بررسی غضروف و بافت نرم استفاده می‌شود.

آیا ساییدگی مفصل ران درمان دارد؟

درمان بسته به شدت بیماری متفاوت است.

درمان‌های غیرجراحی شامل:

• کاهش فعالیت‌های فشارزا

• داروهای ضدالتهابی

• فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی

• کاهش وزن

• استفاده از عصا در موارد پیشرفته

• تزریق داخل مفصل (در برخی موارد)

این روش‌ها به کاهش درد و بهبود حرکت کمک می‌کنند.

درمان جراحی

اگر ساییدگی شدید باشد و زندگی روزمره را مختل کند، بهترین و مؤثرترین راه تعویض مفصل ران است.
این عمل سال‌هاست انجام می‌شود و یکی از موفق‌ترین جراحی‌های ارتوپدی به‌حساب می‌آید.

جمع‌بندی

ساییدگی لگن یکی از علل اصلی دردهای مزمن در کشاله ران، باسن و ران است. این بیماری با علائمی مانند درد هنگام راه رفتن، خشکی مفصل، لنگیدن و کاهش دامنه حرکت همراه است. تشخیص به‌موقع و شروع درمان مناسب می‌تواند روند تخریب مفصل را کند کرده و کیفیت زندگی بیمار را حفظ کند.

اگر شما یا اطرافیانتان این علائم را تجربه می‌کنید، مراجعه به یک متخصص ارتوپدی – مانند دکتر منصوری – می‌تواند کمک کند بیماری در مراحل اولیه شناسایی و درمان شود.

ساییدگی مفصل ران یا همان آرتروز مفصل ران، یکی از مشکلات شایع ارتوپدی است که به‌خصوص در میانسالی و سالمندی بروز می‌کند، اما در برخی موارد در سنین پایین‌تر نیز دیده می‌شود. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که غضروف محافظ مفصل ران به‌تدریج نازک شده و از بین می‌رود. غضروف سالم همچون یک ضربه‌گیر عمل می‌کند و مانع برخورد مستقیم استخوان‌ها به یکدیگر می‌شود.
زمانی که این لایه از بین می‌رود، تماس استخوان‌ها باعث درد، التهاب و کاهش حرکت مفصل می‌شود؛ چیزی که اغلب بیماران از آن با عنوان ساییدگی لگن یاد می‌کنند.

به گفته دکتر مهرداد منصوری – متخصص ارتوپدی – ساییدگی مفصل ران اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، می‌توان با درمان‌های ساده‌تر جلوی پیشرفت آن را گرفت. اما اگر دیر تشخیص داده شود، ممکن است به محدودیت شدید حرکت و درد دائمی منجر شود.

در این مقاله، مهم‌ترین نشانه‌های ساییدگی لگن و دلایلی که باید آن را جدی گرفت بررسی می‌کنیم.

ساییدگی مفصل ران دقیقاً چیست؟

ساییدگی مفصل ران به‌طور علمی «استئوآرتریت مفصل ران» نام دارد. در این بیماری:

• غضروف مفصل ران نازک یا تخریب می‌شود.

• مایع مفصلی کاهش می‌یابد.

• استخوان‌ها روی هم کشیده می‌شوند.

• خارهای استخوانی (استئوفیت) شکل می‌گیرند.

• حرکت مفصل دردناک و محدود می‌شود.

این روند معمولاً آرام و تدریجی است، بنابراین علائم به مرور ظاهر می‌شوند.

ساییدگی مفصل ران چه نشانه‌هایی دارد؟

علائم ساییدگی مفصل بسته به شدت بیماری متفاوت است. برخی افراد فقط درد خفیف دارند، اما برخی دیگر حتی در فعالیت‌های ساده مثل راه رفتن یا نشستن مشکل پیدا می‌کنند.

در ادامه مهم‌ترین نشانه‌های ساییدگی لگن را بررسی می‌کنیم.

1. درد در کشاله ران – شایع‌ترین علامت

بیمار معمولاً ابتدا یک درد مبهم در کشاله‌ران حس می‌کند.
این درد:

• با راه رفتن بیشتر می‌شود،

• هنگام بالا رفتن از پله تشدید دارد،

• و با استراحت کمی بهتر می‌شود.

به گفته دکتر مهرداد منصوری بسیاری از بیماران تصور می‌کنند مشکل از عضلات ران است، در حالی که این درد در اغلب مواقع نشانه آرتروز یا ساییدگی مفصل ران است.

2. انتشار درد به ران، باسن یا زانو

یکی از ویژگی‌های ساییدگی لگن، انتشار درد به مناطق دیگر است.
درد ممکن است:

• از کشاله ران به جلوی ران منتشر شود،

• یا به باسن و حتی زانو برسد.

به همین دلیل برخی بیماران ابتدا به‌اشتباه برای درمان زانو مراجعه می‌کنند.

3. خشکی مفصل و مشکل در شروع حرکت

خشکی مفصل از نشانه‌های مهم ساییدگی است، به‌خصوص:

• بعد از بیدار شدن از خواب،

• پس از نشستن طولانی،

• یا هنگام بلند شدن از صندلی.

بیمار احساس می‌کند مفصل «گیر کرده» و باید چند قدم راه برود تا نرم شود.

4. صدای تق‌تق یا سایش در مفصل

با از بین رفتن غضروف، استخوان‌ها به‌طور مستقیم روی هم حرکت می‌کنند.
این موضوع باعث ایجاد:

• صدای تق‌تق،

• کلیک،

• یا سایش (کریپتاسیون)

در مفصل می‌شود.

اگر این صداها با درد همراه باشند، احتمال ساییدگی مفصل زیاد است.

5. کاهش دامنه حرکت لگن

کم‌کم ممکن است انجام برخی حرکات سخت یا غیرممکن شود:

• خم کردن مفصل ران

• چرخاندن پا به داخل

• نشستن دو زانو

• پوشیدن جوراب و کفش

بیمار حس می‌کند مفصل «خشک و قفل شده» است.

6. لنگیدن هنگام راه رفتن

وقتی مفصل دردناک یا خشک شود، فرد ناخودآگاه برای کاهش درد، نحوه راه رفتن خود را تغییر می‌دهد.
این تغییر باعث لنگش می‌شود و اگر درمان نشود می‌تواند به کمر و زانو نیز فشار اضافه وارد کند.

7. درد شبانه یا درد در حالت استراحت

در مراحل متوسط تا شدید، بیمار حتی هنگام استراحت نیز درد دارد.
این درد ممکن است:

• خواب را مختل کند،

• با تغییر وضعیت تشدید شود،

• یا مداوم و آزاردهنده باشد.

درد شبانه معمولاً نشانه پیشرفت جدی بیماری است.

8. ضعف و تحلیل عضلات اطراف لگن

وقتی بیمار برای مدت طولانی فعالیت خود را کم می‌کند، عضلات باسن و ران تحلیل می‌روند.
این موضوع باعث می‌شود:

• پا سریع خسته شود،

• ایستادن طولانی دشوار گردد،

• مفصل بی‌ثبات شود.

دلایل بروز ساییدگی مفصل ران

چرا برخی افراد دچار ساییدگی لگن می‌شوند؟

دلایل اصلی شامل:

• بالا رفتن سن

• سابقه ضربه یا شکستگی

• نکروز سر استخوان ران

• چاقی و فشار زیاد روی مفصل

• مشکلات مادرزادی لگن مانند دیسپلازی

• فعالیت بیش از حد یا ورزش سنگین

• روماتیسم و التهاب مزمن مفصل

• ژنتیک و سابقه خانوادگی

چه زمانی ساییدگی مفصل ران خطرناک می‌شود؟

ساییدگی زمانی نگران‌کننده است که:

• درد بیش از چند هفته ادامه داشته باشد،

• مفصل سفت و خشک شود،

• اختلال در راه رفتن ایجاد کند،

• یا درد شبانه بروز کند.

در این حالت باید حتماً متخصص ارتوپدی مفصل را بررسی کند.
طبق توضیح دکتر مهرداد منصوری اگر درمان در مراحل اولیه شروع شود، امکان جلوگیری از پیشرفت ساییدگی بسیار بیشتر است.

ساییدگی مفصل ران چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص معمولاً با موارد زیر انجام می‌شود:

1. معاینه دقیق

پزشک دامنه حرکت، مدل راه رفتن و محل دقیق درد را بررسی می‌کند.

2. رادیولوژی ساده (X-Ray)

بهترین و سریع‌ترین روش تشخیص است.
در عکس معمولاً مشاهده می‌شود:

• کاهش فاصله مفصلی

• ایجاد خار استخوانی

• تغییر شکل استخوان ران

• ساییدگی سطح مفصل

3. MRI

در موارد پیچیده یا مشکوک برای بررسی غضروف و بافت نرم استفاده می‌شود.

آیا ساییدگی مفصل ران درمان دارد؟

درمان بسته به شدت بیماری متفاوت است.

درمان‌های غیرجراحی شامل:

• کاهش فعالیت‌های فشارزا

• داروهای ضدالتهابی

• فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی

• کاهش وزن

• استفاده از عصا در موارد پیشرفته

• تزریق داخل مفصل (در برخی موارد)

این روش‌ها به کاهش درد و بهبود حرکت کمک می‌کنند.

درمان جراحی

اگر ساییدگی شدید باشد و زندگی روزمره را مختل کند، بهترین و مؤثرترین راه تعویض مفصل ران است.
این عمل سال‌هاست انجام می‌شود و یکی از موفق‌ترین جراحی‌های ارتوپدی به‌حساب می‌آید.

جمع‌بندی

ساییدگی لگن یکی از علل اصلی دردهای مزمن در کشاله ران، باسن و ران است. این بیماری با علائمی مانند درد هنگام راه رفتن، خشکی مفصل، لنگیدن و کاهش دامنه حرکت همراه است. تشخیص به‌موقع و شروع درمان مناسب می‌تواند روند تخریب مفصل را کند کرده و کیفیت زندگی بیمار را حفظ کند.

اگر شما یا اطرافیانتان این علائم را تجربه می‌کنید، مراجعه به یک متخصص ارتوپدی – مانند دکتر منصوری – می‌تواند کمک کند بیماری در مراحل اولیه شناسایی و درمان شود.